تمامی چشم آبی های دنیا یک جد مشترک دارند.
براساس نتایج پژوهش‌های علمی، تمامی افراد چشم آبی جهان یک جد مشترک دارند. تیمی از دانشگاه کپنهاگن یک جهش ژنتیکی را ردیابی کرده است که حدود 6 تا 10 هزار سال قبل اتفاق افتاده و همین جهش باعث شده چشم بعضی از انسان‌ها آبی رنگ باشد.
جهش ژنتیکی چیست؟
پروفسور هانس ایبرگ عضو گروه پزشکی سلولی و مولکولی دانشگاه کپنهاگن می‌گوید:» "در اصل چشم همه انسان‌ها قهوه‌ای است، اما یک جهش ژنتیکی که ژن OCA2 را در کروموزوم‌های ما تحت تاثیر قرار می‌دهد، باعث به وجود آمدن کلیدی می‌شود که توانایی ایجاد رنگ چشم قهوه‌ای را خاموش می‌کند." ژن OCA2 پروتئینی به نام P را کد می‌کند که در تولید ملانین نقش دارد. ملانین رنگ دانه‌ای است که رنگ چشم، مو و پوست ما را ایجاد می‌کند. کلیدی که در مجاورت ژن OCA2 قرار دارد این ژن را به طور کامل خاموش نکرده، بلکه فعالیت آن را محدود می‌کند و در نهایت باعث کاهش تولید ملانین می‌شود. کم شدن غلظت ملانین در عنبیه باعث آبی شدن چشم افراد می‌شود. تاثیرگذاری این کلید بر COA2 بسیار اختصاصی است. اگر ژن COA2 کاملا تخریب یا به کلی خاموش شود دیگر هیچ ملانینی در پوست، مو و چشم فرد تولید نخواهد شد، همان شرایطی که در بیماری زالی (آلبینیسم) نامیده می‌شود.
محدودیت تنوع ژنتیکی
رنگ چشم انسان‌ها با توجه به میزان ملانین موجود در عنبیه آنها از قهوه‌ای تا سبز متغیر است، اما در مقدار ملانین موجود در عنبیه افراد چشم آبی تنها اندکی تفاوت مشاهده می‌شود. به گفته پروفسور ایبرگ "از این واقعیت می‌توانیم نتیجه بگیریم که همه افراد چشم آبی دارای یک جد مشترک هستند. همه آنها یک کلید یکسان را به ارث برده اند که دقیقا در یک مکان مشخص از DNA آنها قرار دارد". این در حالی است که افراد چشم قهوه‌ای از نظر مکان ژنتیکی کنترل کننده مقدار ملانین تولیدی دارای تنوع قابل توجهی هستند.
پروفسور ایبرگ و تیمش رنگ چشم افراد چشم آبی کشورهای مختلفی مانند اردن، دانمارک و ترکیه را با هم مقایسه کرده و DNA میتوکندری آنها را مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج این بررسی جدیدترین یافته از نوع خود در 10 سال اخیر بوده است. سرآغاز این تحقیقات زمانی بود که پروفسور ایبرگ در سال 1996 برای اولین بار ژن COA2 را به عنوان ژن تعیین کننده رنگ چشم شناسایی نمود.
طبیعت ژن‌های ما را تغییر می‌دهد
جهش چشم قهوه‌ای به آبی نه مفید است و نه مضر. این جهش نیز مانند رنگ مو، طاسی، کک و مک خال‌های زیبای صورت تاثیری در بقای انسان‌ها ندارد. همانگونه که پروفسور ایبرگ می‌گوید: "این مسئله به سادگی نشان می‌دهد که طبیعت به صورت مداوم ژنوم انسان را تغییر می‌دهد و یک ترکیب ژنتیکی جدید از کزوموزوم‌های انسان به وجود می‌آورد. این تغییرات مداوم است و پس از هر تغییر، تغییر دیگری در راه است."
